Ostatni czas na ...

Agusia w karnawale 2a

Z Nowym Rokiem szedł KARNAWAŁ,

Przebieraniem się zabawiał.

W instrumenty przebrał drzewa,

Wiatr w gałęziach pieśni śpiewał.

  Przebrał dzieci, spójrzcie sami,

Są Indianie z piratami

I serpentyn widać zwoje,

Są krasnale, są kowboje.

Jest biedronka z muchomorkiem,

Przyszedł także Bolek z Lolkiem,

Sznur korali ma Cyganka,

W stroju z frędzli jest Indianka.

I balony lecą w górę,

Ktoś czerwony ma kapturek,

Jest karnawał, dzieci tańczą,

Gra orkiestra przebierańcom.

                                                                          Alicja Tarczyńska „W karnawale”

Czas liczony od Nowego Roku lub Trzech Króli (6 stycznia) do wtorku zwanego kusym, który poprzedza Środę Popielcową, to okres hucznych zabaw tanecznych, maskarad i ogólnej wesołości, czyli karnawał. Polski karnawał nazywano zapustami. Był to jedyny w roku czas „tańców, hulanek i swawoli”.

To jest taniec!

Taniec dziki!

Tańczy grzywka!

I kucyki!

Tańczą ręce!

Tańczy głowa!

I sukienka kolorowa.

Koraliki! I buciki!

Tańczą taniec!

Taniec dziki!

W oczach taniec mam

I w uszach,

I na czubku kapelusza.

I w kieszeni –

Tej dziurawej.

W nodze lewej!

W nodze prawej!

W palcu małym!

W palcu dużym!

W koronkowej

Złotej róży!

I gdzie jeszcze?

Zapomniałam.

Bo się strasznie

Zasapałam!

W rozrywkach zapustnych znaczącą rolę odgrywały kobiety. Panny na wydaniu wkraczały wtedy „na salony”, aby znaleźć mężów. W tym czasie wyprawiano najwięcej wesel.

We dworach szykowano zapasy jadła i picia, bo w każdej chwili można było spodziewać się najazdu gości. A okazją do niezapowiedzianych odwiedzin były kuligi.

Po wsiach i miasteczkach w ostatnie dni karnawału chodziły korowody różnych przebierańców. Przebieranie się i wkładanie masek, czy choćby tylko czernienie sobie twarzy sadzą, było regułą. Na wsi, która najdłużej zachowywała dawne swe zwyczaje, biegały po drogach i przychodziły do domów przebrane postacie, a wśród nich postacie zwierzęce, znane z wcześniejszych obchodów kolędniczych.

Legenda głosi, że ostatni czwartek karnawału wziął swą nazwę od nazwiska żyjącego w XVII w. krakowskiego wójta Combra, złego i surowego dla kobiet rozstawiających swe kramy i handlujących na rynku. W rocznicę śmierci wójta krakowskie przekupki urządzały wielką zabawę. Z czasem stała się ona dorocznym zwyczajem krakowskim.   

W tłusty czwartek na naszych stołach obecnie królują pączki i chrusty zwane faworkami. Ale dawniej zajadano inne specjały – tłustą kaszę ze skwarkami, kapustę z mięsem i słoniną, boczek i kiełbasę, a na deser podawano słodkie racuchy i bliny. Ludzie chcieli się „na zapas” najeść różnych frykasów przed nadchodzącym czterdziestodniowym postem...
                Góra pączków, za tą górą

                           Tłuste placki z konfiturą,

                 Za plackami misa chrustu,

Bo to dzisiaj są zapusty.

Przez dzień cały się zajada,

A wieczorem maskarada:

Janek włożył ojca spodnie,

Choć mu bardzo niewygodnie,

Zosia – suknię babci Marty

I kapelusz jej podarty,

Franek sadzy wziął z komina,

Bo udawać chce Murzyna.

W tłusty czwartek się swawoli,

Później czasem brzuszek boli.

                                                  Władysław Broniewski „Tłusty czwartek”

Kusakami albo kusymi dniami zwano niegdyś ostatki – trzy ostatnie dni karnawału. Tłoczno było wtedy w karczmach, tańczono i ucztowano do białego rana. Bawiły się tu zamężne kobiety, wprowadzające do swego grona zaślubione w karnawale dziewczęta. Zbierali się również kawalerowie i panny na podkoziołek. W ostatni wtorek przed Popielcem panny opłacały muzykę i tańczyły ze sobą, podczas każdego tańca rzucając pieniądze na talerz ustawiony w pobliżu orkiestry, na beczce z piwem, pod umieszczoną na niej figurką drewnianą, wyobrażającą chłopca lub kozła - czyli pod koziołka. Mówiono, że dają w ten sposób okup, aby zapewnić sobie rychłe zamążpójście.

W kusy wtorek o północy karnawał miał się spotkać z Wielkim Postem. Tańce, obżarstwo i swawole ostatkowe kończyły się z wybiciem zegara. Podawano gościom tzw. podkurek - bo spożywany przed pierwszym pianiem koguta – postny posiłek złożony z jaj, mleka i śledzi. Czasem w półmisku z podkurkiem ukrywano żywego wróbla. Gdy pan domu zdejmował pokrywę - ptak ulatywał. Był to znak, że wraz nim na całe sześć tygodni odlatują sute poczęstunki i zabawy. Wszystkie te zwyczaje oznaczały nie tylko pożegnanie karnawału i wszystkich jego uciech. Symbolizowały również pożegnanie zimy i zbliżanie się przedwiośnia. Dla gospodyń nadchodził czas na szorowanie popiołem zatłuszczonych garnków...

A dzisiaj?

Prawie wszystkie dawne wierzenia,

obrzędy i zabawy zapustne odeszły

w przeszłość. Nieliczne tylko dotrwały

do naszych czasów. Można jeszcze

zobaczyć inscenizacje pochodów

podczas imprez folklorystycznych.

Zachowały się też tradycje zabaw

tanecznych ostatkowych, ale nie

mają one dawnego rozmachu

i swej żywiołowości.

A przecież warto urozmaicić te spotkania

i zabawy zgodnie z ich bogatą tradycją.

Żródło: http://www.bibliotekawszkole.pl/

https://www.google.pl/

Narodowe czytanie

WARTO POMYŚLEĆ, 

ZGŁOSIĆ SIĘ,

PRZECZYTAĆ.

Stare i nowe lektury obowiązkowe oraz te dodatkowe

Jak podaje MEN, nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej została podpisana, a w niej ostateczne wykazy lektur. Jak podkreśla Biblioteka W SZKOLE, książki, które nie są wymienione jako "lektura obowiązkowa", należy traktować jako propozycje autorów podstawy programowej. Każdy nauczyciel nauczania zintegrowanego oraz polonista może i powinien świadomie wybrać dla uczniów takie lektury uzupełniające, jakie uzna za najlepsze. Mogą, ale nie muszą one być wymienione w podstawie programowej. Wpływ na wybór lektur, które nie są obowiązkowe, powinien mieć też nauczyciel bibliotekarz, który zna preferencje czytelnicze uczniów oraz księgozbiór biblioteki. 

Lektury - szkoła podstawowa
Klasy I-III
Propozycja lektur do wspólnego i indywidualnego czytania:
1) Hans Christian Andersen, Baśnie (do wyboru);
2) Justyna Bednarek, Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych);
3) Jan Brzechwa, Brzechwa dzieciom;
4) Czesław Centkiewicz,  Zaczarowana zagroda;
5) Waldemar Cichoń, Cukierku, ty łobuzie!;
6) Agnieszka Frączek, Rany Julek. O tym jak Julian Tuwim został poetą;
7) Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia;
8) Grzegorz Kasdepke, Detektyw Pozytywka;
9) Leszek Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?;
10) Barbara Kosmowska, Dziewczynka z parku;
11) Maria Krüger, Karolcia;

12) Astrid Lindgren, Dzieci z Bullerbyn;
13) Hugh Lofting, Doktor Dolittle i jego zwierzęta;
14) Marcin Pałasz, Sposób na Elfa;
15)Joanna Papuzińska, Asiunia;
16) Danuta Parlak, Kapelusz Pani Wrony;
17) Roman Pisarski, O psie, który jeździł koleją;
18)Janina Porazińska, Pamiętnik Czarnego Noska;
19) Maria Terlikowska, Drzewo do samego nieba;
20)Julian Tuwim, Wiersze dla dzieci;
21) Barbara Tylicka, O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśniach i legendach;
22) Danuta Wawiłow, Najpiękniejsze wiersze;
23) Łukasz Wierzbicki, Afryka Kazika;
24) Łukasz Wierzbicki, Dziadek i niedźwiadek.

Klasa IV-VI 
Lektury obowiązkowe:
1) Jan Brzechwa, Akademia Pana Kleksa;
2) Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks) ;
3) René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań) ;
4) Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi;
5) Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
6) Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa;
7) Adam Mickiewicz, Powrót taty, Pani Twardowska, Pan Tadeusz (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego);
8) Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni;
9) Bolesław Prus, Katarynka;
10)Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny;
11) John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem;
12) Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy;
13)Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego;
14) Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o: Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie, Orfeuszu i Eurydyce;
15) Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, miłosiernym Samarytaninie;
16) Wybrane podania i legendy polskie, w tym o Lechu, Piaście, Kraku i Wandzie;
17) Wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce;
18) Wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne.

 

Lektury uzupełniające (obowiązkowo dwie w każdym roku szkolnym), np.:
1) Adam Bahdaj, Kapelusz za 100 tysięcy;
2) Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść;
3) Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów;
4) Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie;
5) Olaf Fritsche, Skarb Troi;
6) Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli;
7) Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy;
8) Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów;
9) Selma Lagerlöf, Cudowna podróż;
10) Stanisław Lem, Cyberiada (fragmenty);
11) Kornel Makuszyński, wybrana powieść;
12) Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo;
13) Karol May, Winnetou;
14) Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza;
15) Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść;
16) Ewa Nowak, Pajączek na rowerze;
17) Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa;
18) Sat-Okh, Biały Mustang;
19) Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant;
20) Alfred Szklarski, wybrana powieść;
21) Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera;
22) Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Curie-Skłodowska, Jan Paweł II i in.);
Lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela

 

Klasa VII-VIII
Lektury obowiązkowe:
1) Charles Dickens, Opowieść wigilijna;
2) Aleksander Fredro, Zemsta;
3) Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII;
4) Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec;
5) Ignacy Krasicki, Żona modna;
6) Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka, II część Dziadów, wybrany utwór z cyklu Sonety krymskie, Pan Tadeusz (całość);
7) Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę;
8) Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Latarnik;
9) Juliusz Słowacki, Balladyna;
10) Stefan Żeromski, Syzyfowe prace;
11) Sławomir Mrożek, Artysta;
12) Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty), Tędy i owędy (wybrany reportaż).
Wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.

 

Lektury uzupełniające (obowiązkowo dwie w każdym roku szkolnym), np.:
1) Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty) ;
2) Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna;
3) Arkady Fiedler, Dywizjon 303;
4) Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze;
5) Barbara Kosmowska, Pozłacana rybka;
6) Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty);
7) Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów;
8) Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy;
9) Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża;
10) Melchior Wańkowicz, Monte Cassino (fragmenty) ;
11) Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty).
Lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.

 Źródło: http://www.bibliotekawszkole.pl/news.php?id=593